Thể loại phim truyền Việt Nam giống như một cậu bé vừa dứt sữa, đang chập chững những bước đi đầu tiên. Thấy vậy, cha mẹ mừng lắm, động viên: "Chạy đi con!". Cậu bé cố gắng đẩy bước chân mình nhanh hơn một chút, cha mẹ đứng cạnh vỗ tay rần trời: "Hay lắm! Giỏi lắm! Chạy nữa đi con, nhanh hơn nữa!". Cậu bé ráng sức chạy nhưng vì chân còn yếu, chưa làm chủ được thể trọng cơ thể nên cuối cùng cậu bé ngã nhào. Chưa đi vững đã chạy, cậu bé đáng thương kia đã phải nhận hậu quả: hoặc là chỉ trầy xước; hoặc u đầu, sứt trán; hoặc có thể nặng hơn thì bất tỉnh, phải đưa vào bệnh viện cấp cứu. Hoặc cũng có thể là…
"Tai nạn" mà cậu bé mang tên "phim truyền hình Việt Nam" ra sao? Chắc hẳn chúng ta đang có câu trả lời rất rõ ràng: khán giả chê phim Việt. Và nếu không kịp "cấp cứu" thì hậu quả sẽ khó lường.

Ở Việt Nam, phim truyền hình chỉ mới xuất hiện khoảng hơn chục năm nhưng so với các loại hình điện ảnh khác, nó có một bước đi như vũ bão. Nếu như chỉ vài ba năm trước, chúng ta còn kêu ca màn ảnh nhỏ các đài truyền hình bội thực phim truyền hình Trung Quốc, Hàn Quốc… thì hiện nay, bật ti vi lên là thấy phim Việt. Phim Việt tràn ngập mọi kênh, từ trung ương đến địa phương, từ các kênh xã hội hóa đến những kênh vẫn còn ghi rõ là "thử nghiệm". Điều đó cho thấy, chúng ta có một lực lượng sản xuất phim truyền hình hùng hậu, sẵn sàng cung ứng cho màn ảnh nhỏ lượng phim Việt để "đánh bại" phim Trung Quốc, Hàn Quốc…Sự ra đời của rất nhiều những công ty tư nhân, hãng phim tư nhân tham gia vào việc sản xuất phim góp phần không nhỏ vào việc phát triển điện ảnh nước nhà. Tuy nhiên, chính vì được ưu ái, được khán giả quan tâm mà họ đã vô tình thúc hối đứa con "chân yếu tay mềm" của điện ảnh Việt Nam phải chạy, phải tăng tốc khi nó chưa đủ lực, chưa đủ sức.

Theo tôi được biết, có đến 90% lượng phim truyền hình Việt phát sóng hiện nay được thực hiện theo phương thức xã hội hóa. Hay nói cách khác, tư nhân làm phim, nhà đài bán sóng. Đã mất tiền mua (sóng) thì dĩ nhiên, các nhà sản xuất phải bằng mọi giá thu hồi vốn và sinh lãi. Muốn vậy, họ phải làm phim thật dài để lấy quảng cáo. Câu chuyện chỉ gói gọn trong vòng 10 tập là giải quyết tất tần tật mọi mâu thuẫn nhưng vì lý do "lấy thu bù chi" nên phim phải kéo dài thành 20 tập, 30 tập, thậm chí là 40 tập, 50 tập. Bột chỉ có bấy nhiêu mà phải làm ra số bánh gấp đôi, gấp ba thì thử hỏi làm sao không có chuyện "gian lận" như thêm nước, bắt bánh nhỏ hơn…

Nếu chú ý, mọi người sẽ thấy phim truyền hình Việt hiện nay thường có độ dài 30 tập trở lên. Các nhà sản xuất tư nhân mặc định đó là con số chuẩn, vì nếu ít hơn, có thể họ sẽ khó đạt đến điểm hòa vốn, chứ đừng nói đến chuyện có lãi. Thế là tác giả kịch bản được yêu cầu phải "xé" ra nhiều tập, đạo diễn được đề nghị "giăng" ra thêm vài tập. Điều đó đồng nghĩa với việc số giờ phát sóng sẽ nhiều hơn, doanh thu quảng cáo sẽ cao hơn. Thế là hình thành "công nghệ 3D" trong việc sản xuất phim truyền hình Việt: dài - dai - dở!

Tôi có một người bạn mất cả năm trời để hoàn thành một kịch bản dài 20 tập. Nhưng khi mang kịch bản đi chào, chẳng nhà sản xuất nào chịu đọc khi biết độ dài chỉ 20 tập. Bạn tôi được khuyên nếu muốn bán kịch bản thì phải xé thành 30 tập. Bạn tôi không đồng ý, thế là kịch bản tâm huyết đó đành nằm trong máy tính, và anh hài hước: "Để đó, đợi khi nào thiên hạ hết làm phim truyền hình thì tớ mới mang kịch bản của mình ra!".

Kể ra chuyện này không phải để trách nhà sản xuất "vô tâm" với những kịch bản không đạt con số chuẩn 30 tập. Không ai dại dột bỏ hàng đống tiền sản xuất một sản phẩm mà họ biết chắc sẽ khó lấy lại vốn. Với cách "mua bán" sóng như hiện nay, 20 tập quả là khó để nhà sản xuất mạnh dạn đầu tư, nên tốt nhất là cứ chọn kịch bản dài, còn vấn đề phim hay - dở không quan trọng vì nhà đài đâu có rảnh mà ngồi xem duyệt hết mấy chục tập phim. Điển hình như vụ lùm xùm Anh chàng vượt thời gian vừa qua, nhà đài chỉ làm động tác đọc duyệt đề cương và vài tập đầu, thấy ổn là… bán sóng, lên lịch chiếu dù bộ phim vẫn chưa làm xong.

Nếu đã chê đạo diễn, chê diễn viên, chê nhà sản xuất thì chúng ta cũng cần phải công tâm phê bình nhà đài. Tại sao nhà đài không đặt ra những điều kiện gắt gao hơn, kỹ lưỡng hơn trong việc duyệt phim? Nếu cứ theo cách duyệt hình thức như hiện tại thì làm sao tránh để "lọt lưới" những bộ phim 3D - dài, dai dở? Tại sao nhà đài không khuyến khích, tạo điều kiện cho các nhà sản xuất đầu tư những bộ phim ngắn tập nhưng nội dung hay, chất lượng?

Muốn phim truyền hình Việt cải thiện chất lượng, có nhiều phim hay thì chính nhà đài phải tích cực hỗ trợ cho các nhà sản xuất trong việc dành sóng, thậm chí là cho sóng để công chiếu những tác phẩm hay. Còn như nếu cứ giữ nguyên cách "thuận mua vừa bán" như hiện tại thì cậu bé "phim truyền hình Việt" cứ phải vắt giò lên cổ mà chạy theo số lượng, té ngã là điều không thể tránh khỏi!